โสเครตีส

มนุษยชาติไม่ใคร่จะระลึกได้บ่อยครั้งนักว่า กาลครั้งหนึ่ง ยังมีชายคนหนึ่งนามว่า "โสกราตีส" ผู้ซึ่งได้ประสบเหตุการณ์ที่ตัวเขาเองผจญกับอำนาจบังคับของกฏหมาย และ ความเห็นของประชาชนในสมัยของเขาซึ่งควรที่จะจดจำเอาไว้ เขาเกิดในยุคและในประเทศที่อุดมไปด้วยความยิ่งใหญ่ของปัจเจกชน ชายผู้นี้ได้ถูกส่งลงมาให้เราโดยบรรดาผู้ที่รู้จักทั้งตัวเขาและยุคของเขาได้ดีที่สุดในฐานะที่เป็นผู้มีคุณธรรมยอดเยี่ยมในยุคนั้น

ในขณะที่พวกเรารู้จักว่าเขาเป็นผู้นำและเป็นแบบฉบับของบรรดาอาจารย์ผู้สอนคุณธรรมทั้งหมดในสมัยต่อมา เป็นบ่อเกิดของแรงบันดาลใจอันสูงส่งของของ"ปลาโต" เท่าๆกับเป็นบ่อเกิดของลัทธิประโยชน์นิยมอันลึกซึ้งของ"อริสโตเติล"ซึ่งล้วนแต่เป้น "เจ้าของการแต่งเติมผู้รอบรู้" เป็นบ่อเกิดสองประการของปรัชญาจริยธรรมเช่นเดียวกับของปรัชญาแขนงอื่นๆทั้งหมด

ผู้นำของบรรดานักคิดที่รุ่งโรจน์ทั้งหมดผู้ที่เรายอมรับนี้ ผู้ซึ่งยังคงมีชีวิตอยู่ตั้งแต่นัดนั้นเป็นต้นมา ชื่อเสียงของเขายังคงโค่งคังขึ้นเรื่อยๆ หลังจากกาลเวลาได้ผ่านไปนานกว่าสองพันปี สิ่งเหล่านี้มีคุณค่ามากกว่าชื่อต่างๆที่ยังคงหลงเหลืออยู่ทั้งหมดที่ทำให้บ้านเกิดเมืองนอนของเขาได้เป็นที่รู้จักกันขึ้นมา เขาได้ถูกเพื่อนร่วมชาติของเขาเอง "ฆ่า" ตาย

หลังจากที่ได้มีการตัดสินความผิดโดยการพิจารณาของศาลด้วยข้อหาว่า "มีการกระทำอันนอกรีตและไร้ศีลธรรม" ที่ว่านอกรีต ก็เพราะเขาปฏิเสธเทพเจ้าอันเป็นที่ยอมรับของรัฐ อันที่จริง โจทย์ของเขาได้ยืนยัน (ดูได้จากงานเขียน "อะโปโลเกีย") ว่าเขาไม่ได้นับถือเทพเจ้าองค์ใดเลย ที่กล่าวว่าไร้ศีลธรรมก็เพราะจากหลักคำสอนและการอบรมสั่งสอนของเขาทำให้เขาเป็น "ผู้ชักนำเด็กหนุ่มให้หลงผิด" จากข้อหาเหล่านี้ มีมูลให้เชื่อถือได้ทุกกระทง และ ศาลก็พบอย่างพาซื่อด้วยว่า เขามีความผิดจริงและตัดสินชายผู้ซึ่งน่าจะเกิดมาเพื่อได้รับสิ่งที่ดีที่สุดของมนุษยชาติมากกว่าคนอื่นๆทั้งหมดเช่นนั้น ให้ถูกประหารชีวิตเยี่ยง"อาชญากร"

จาก
งานแปลของสำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ อันดับที 100
ความเรียงว่าด้วยเสรีภาพ
แปลจาก ON LIBERTY by Jonhn Stuart Mill